Page 30 - Tạp chí Tân Trào số 19

28 TAÂN TRAØO (Soá 19 thaùng 12/2022)

oác con suoái naøy baét nguoàn, khôûi ñaàu hieàm khích aáy môùi taïm laéng. Nhöng chæ chæ
töø nuùi Ngang. Choã coù moät caùi hang ñöôïc moät thôøi gian. Maâu thuaãn saéc toäc nhö
gsaâu löng chöøng vaùch ñaù goïi laø Thaúm côn luõ aùc treân haø giang laïi traøn veà do taøn dö
hon. Moät boàn nöôùc töï nhieân, nhö moät caùi hoà cuûa ñaûng “Nhaát Taâm Daân toäc” thuû möu. Maõi
nhoû, nöôùc trong vaét, quanh naêm ñaày ñaën, ngoït Cho ñeán ngaøy hoøa bình 1954 noù môùi ñöôïc
vaø maùt. Ngöôøi ta goïi ñaây laø “hoà trôøi” bôûi noù ñöôïc thöïc söï chaám döùt.
quaây toaøn baèng ñaù, coù töø thôøi oâng Taøi Ngaøo laáy Nhöõng ñoäng ngöôøi dao, baûn ngöôøi Taøy bao
ñaù ôû ñaây mang ñi trò thuûy soâng gaâm. Ñaõ laø hoà ñôøi gaén boù vôùi nhau treân maûnh ñaát naøy boãng
cuûa trôøi thì ñöông nhieân nöôùc ôû ñaây tuy khoâng choác nhìn nhau vôùi con maét khaùc. Noù thieáu ñi
nhieàu, nhöng cuõng khoâng khi naøo caïn. Doøng tình daân toäc, nghóa ñoàng baøo töøng coá keát gaén
suoái aáy chaûy beàn bæ töø ñoù veà, men qua caùnh boù, ñuøm boïc nhau qua bao bieán coá thôøi cuoäc
ñoàng. Ñeán khuùc quanh noù döøng laïi nhö chaäm haøng ngaøn ñôøi nay.
laïi, traàm ngaâm, öu tö ñieàu gì, thôøi baây giôø ít ai Beà ngoaøi thì yeân aû nhö khoâng coù chuyeän gì,
coøn nhôù. nhöng beân trong caùc laøng hieàm khích, ñoá kî,
Baûy möôi naêm tröôùc, vaøo thôøi loaïn, khuùc ganh gheùt nhau vaãn laø veát thöông ngaám ngaàm
suoái naøy nhieàu laàn loang ñoû maùu. Maâu thuaãn chöa laønh haún. Moãi khi coù söï ñoåi thay, noù laïi laø
saéc toäc giöõa hai laøng hai beân bôø suoái thöôøng veát raïn cuûa haèn thuø chæ chôø tröïc vôõ bung ra..
xaûy ra xung ñoät. Beân taû laø laøng ngöôøi Dao, beân Töø aáy con trai con gaùi ngöôøi Taøy khoâng bao
höõu laø laøng ngöôøi Taøy, caùch nhau chæ moät giôø laáy vôï laáy choàng ngöôøi Dao Thanh Y. Ngöôøi
quaêng dao maø laïi nhö hai theá giôùi khaùc haún. Dao Thanh Y thaø ôû vaäy caû ñôøi chöù khoâng ai laáy
Ngöôøi Dao khoâng bao giôø böôùc chaân sang laøng choàng laáy vôï khaùc daân toäc. Caùi maàm oaùn haän
ngöôøi Taøy vaø ngöôïc laïi. gaëp nhau giöõa ñöôøng, keû thuø töø beân ngoaøi gieo vaøo loøng ngöôøi nhö
tuy bieát teân bieát maët nhöng khoâng ai hoûi ai. Chæ
khi ñi ñöôïc moät quaõng, caû hai môùi quay laïi, xem chöùng beänh di caên, hieåm ngheøo khoâng sao
chöøng “phía beân kia coù nhìn ñeåu hay muoán laøm chöõa ñöôïc.
gì xaáu khoâng?”. Con suoái chaûy giöõa hai laøng töøng chöùng kieán
Khoâng ai nhôù moái hieàm thuø aáy coù töø bao vaø ghi nhôù taát caû, chæ coù con ngöôøi laø mau
giôø? Ngöôøi giaø keå laïi hình nhö noù coù töø thôøi queân. Ngöôøi ta baûo soâng nuùi thaûn nhieân nhö
loaïn “Thaùi bình thieân quoác” ôû beân Taøu. Nhöõng theå voâ tình. Neáu khoâng coù ai tìm hieåu thì chaúng
keû baïi traän töø phöông Baéc chaïy naïn sang theå naøo bieát ñöôïc nhöõng caâu chuyeän ñaõ qua.
vuøng naøy taïo thaønh moät khung caûnh taøn baïo, Toâi laø anh caùn boä teùp riu laøm ôû phoøng vaên
roái ren. hoï laäp ñaûng phæ, soáng baèng ngheà hoùa huyeän. Toâi xuoáng cô sô thöôøng xuyeân maø
cöôùp boùc. Caùi aùc ñöôïc dòp naûy nôû vaø loäng maõi cho ñeán luùc aáy cuõng chöa bieát caên nguyeân,
haønh. Maõi ñeán naêm AÁt Daäu, caùch maïng noå ra ñaàu ñuoâi caâu chuyeän. Toâi chuû quan cho raèng
vuøng naøy. Chuû tröông ñoaøn keát daân toäc, moái moãi daân toäc coù moät ñaëc thuø rieâng veà vaên hoùa,