Page 71 - Tạp chí Tân Trào số 20

Vaên 69
ngheäTuyeân Quang

nhöõng vôû kòch cuûa oâng lieân tieáp
ñöôïc caùc giaûi thöôûng trong ngoaøi tænh vaø
Trung öông. Caùc giaûi chính maø oâng ñaõ

ñaït ñöôïc: huy chöông baïc hoäi dieãn
kòch ngaén kòch vui toaøn quoác khu vöïc
mieàn baéc, giaûi nhì kòch baûn vaên hoïc

toaøn quoác do boä Vaên hoùa, Theå thao vaø ngöôøi giöõ “Hoàn” Daân Toäc
Du lòch toå chöùc, giaûi thöôûng Taân Traøo,
giaûi nhaát cuoäc thi kòch ngaén Tuyeân gheä nhaân öu tuù Ma Vaên Ñöùc,
Quang 2019. Kòch baûn cuûa oâng luoân ñaët sinh naêm 1951 trong moät gia
ra nhöõng vaán ñeà gai goùc, thaúng thaén, nñình ngöôøi daân toäc Taøy ôû huyeän

quyeát lieät. Caùi taïo neân söï haáp daãn cuûa vuøng cao na hang. oâng lôùn leân cuøng
caùc vôû kòch cuûa oâng khoâng chæ laø nhöõng nhöõng laøn ñieäu haùt Then, laøm baïn vôùi
nhaân vaät kòch, tình huoáng kòch maø laø chieác ñaøn Tính laâu daàn noù ngaám vaøo maùu

nhöõng xung ñoät kòch, nhöõng tình tieát eùo oâng nhö moät chaát men ngoït ngaøo. cuûa oâng trôû thaønh taøi lieäu quyù goùp phaàn
le, nhöõng tö töôûng ñoái laäp cuûa caùc nhaân Vôùi gioïng haùt traàm aám, truyeàn caûm, boå sung, laøm phong phuù hôn kho taøng vaên
vaät kòch, nhöõng söï bieán, söï kieän kòch töøng laøn ñieäu Then ñöôïc oâng theå hieän hoùa truyeàn thoáng, giuùp ñoäc giaû naém baét
lieân tieáp xaûy ra thuùc ñaåy kòch phaùt trieån ñöôïc toaøn boä thuû tuïc nghi leã trong ñaùm
baèng tình yeâu vaø söï say meâ vôùi laøn ñieäu
ñeán cao traøo vaø keát thuùc moät caùch daân toäc. Tieáng ñaøn Tính roån raûng, caâu cöôùi cuûa ngöôøi Taøy nhö môøi nhaø trai vaøo

nhanh goïn. Qua ñoù laøm noåi baät veû ñeïp nhaø, môøi traàu, môøi traø, môøi röôïu, xin daâu,
cuûa nhaân vaät kòch cuõng nhö tính tö Then caát leân ngoït ngaøo. Toâi laéng nghe nhaän daâu, caên daën daâu reå. Taát caû ñeàu
töôûng cuûa vôû kòch. trong lôøi Then, caûm nhaän thaáy ôû ñoù ñong

Duø coù gaëp traéc trôû, choâng gai treân ñaày nieàm töï haøo cuûa ñoàng baøo Taøy qua ñöôïc theå hieän qua caùc baøi thô thaát ngoân,
con ñöôøng ngheä thuaät, song oâng vaãn caùch oâng theå hieän tình yeâu cuûa oâng ñoái vôùi vôùi giai ñieäu möôït maø rung ñoäng loøng
luoân ñöôïc khaùn thính giaû uûng hoä vaø ñoùn Then. Toâi ñöôïc bieát oâng laø moät trong ngöôøi. ngheä nhaân Ma Vaên Ñöùc ñöôïc coi
ñôïi bôûi tính thöùc thôøi vaø nhöõng giaù trò nhöõng ngheä nhaân raát chòu khoù ñi ñieàn daõ laø nhöõng “haït nhaân” trong coâng taùc baûo

nhaân vaên maø noù mang laïi. oâng kyø voïng xuoáng nhöõng vuøng ñoàng baøo daân toäc thieåu toàn, phaùt huy nhöõng giaù trò di saûn Then Taøy
naêm môùi naøy baûn thaân vaãn coù ñuû söùc soá, vuøng saâu vuøng xa khoâng chæ ñeå söu ôû Tuyeân Quang ñeå theá heä hoâm nay vaø mai
khoûe, luoân giöõ tinh thaàn laïc quan ñeå tieáp taàm, saùng taùc lôøi môùi cho Then maø oâng sau vaãn coøn vang voïng lôøi ca cuûa nuùi.
tuïc saùng taïo treân con ñöôøng ngheä thuaät coøn dòch vaø xuaát baûn nhöõng cuoán saùch hôn 30 naêm oâng giöõ “hoàn” vaên hoùa

maø mình ñaõ choïn, coù nhöõng taùc phaåm song ngöõ veà vaên hoùa Taøy; söu taàm, daân toäc Taøy, oâng vaãn luoân ñau ñaùu noãi
môùi hay hôn, mang hôi thôû cuoäc soáng. nghieân cöùu, dòch nghóa, vieát saùch veà caùc nieàm laø laøm sao gìn giöõ ñöôïc nhöõng laøn
hieän oâng ñang cuøng coäng söï hoaøn cung Then coå, haùt Quan laøng, haùt Coïi… ñieäu daân ca coù töø laâu ñôøi, vì noù laø hôi thôû,
thaønh vôû cheøo daøi 6 caûnh “Ñoàng queâ laø leõ soáng vaø laø moùn aên tinh thaàn khoâng

vaãy goïi” veà ñeà taøi noâng thoân môùi göûi cho cuûa daân toäc Taøy treân ñòa baøn tænh. Vôùi taâm theå thieáu cuûa baø con caùc daân toäc. Khi oâng
caùc ñoaøn cheøo. hy voïng seõ coù ñôn vò huyeát vaø kieán thöùc phong phuù cuûa mình,
ngheä thuaät daøn döïng ñöa taùc phaåm leân oâng ñöôïc bieát ñeán nhö ngöôøi giöõ “hoàn ñöôïc môøi ñeán xaõ Khuoân haø - Thöôïng Laâm
saân khaáu. Then” ôû Tuyeân Quang. nhöõng cuoán saùch truyeàn daïy laïi caùc laøn ñieäu daân ca cho