Page 28 - Văn nghệ Tuyên Quang số 35

26 Soá 35 (thaùng 4 naêm 2024)

nGöôØi röØnG ÑOû

Buùt kyù cuûa LEâ na

où laø baûn cuûa ngöôøi Dao Ñoû, coù teân goïi Taùt Ten. Taùt naêm möôi chín hoä, hai traêm boán baûy nhaân khaåu. Ñaây laø moät
Ten, ñöôïc ngöôøi daân giaûi thích theo nghóa tieáng Taøy baûn nhoû, taùch bieät vôùi caùc khu daân cö khaùc, neân khoâng theå

Ñlaø “thaùc thôùt”. Coøn ñoàng baøo Dao Ñoû töï goïi mình laø gheùp vôùi baûn khaùc. Trong baûn coù boán hoï chính laø: Trieäu,
Keàm Mieàn sí, nghóa laø Ngöôøi Röøng Ñoû. Tröông, Phuøng vaø Ñaëng. Ngoaøi ra coù vaøi ngöôøi laø daân toäc

Toâi ñaõ raát nhieàu laàn xuoâi, ngöôïc qua con ñeøo Khau Laéc Kinh, hoaëc Taøy ñeán laøm daâu ôû baûn. Tieáng Dao laø ngoân ngöõ
ñaày huyeàn thoaïi. Ñaù vaø nuùi, maây vaø söông, vaø caû röøng xanh phoå thoâng, ngoaøi ra, baø con coøn giao dòch tieáng Taøy vaø tieáng

nhö vaãn maûi meâ troø chuyeän, taâm tình töø caû ngaøn, vaïn naêm Kinh vôùi cö daân trong vuøng.
tröôùc. Vaøo muøa möa, nhöõng maïch nöôùc, ngoïn thaùc ruû nhau Baûn Taùt Ten, thuoäc xaõ Bình An, huyeän Laâm Bình, tænh

aàm aøo gaøo theùt. Chuùng doäi xuoáng töø caùc ñoä cao khaùc nhau Tuyeân Quang. Tröôùc khi Tuyeân Quang thaønh laäp huyeän môùi
nhö muoán xoùa ñi caâu chuyeän tình muoân thuôû cuûa ñaïi ngaøn. Laâm Bình, ñaây laø thoân xa nhaát cuûa huyeän Chieâm Hoùa. Con

Daãu vaäy, thieân nhieân vaãn beân nhau nhö moät duyeân nôï cuûa ñöôøng moøn xuyeân qua baûn roài vöôït ñeøo, chæ daønh cho ngöôøi
trôøi ñaát, cuûa maây nöôùc vaø khí trôøi. Vôùi toâi, caùi thung luõng nhoû ñi boä, xe ñaïp hoaëc ñi ngöïa. Ngöôøi ta phaûi taêng bo xe ñaïp qua

hun huùt döôùi chaân ñeøo kia môùi laø nieàm ao öôùc moät laàn phaûi con doác, roài laïi laàn theo ñöôøng moøn sang beân Laêng Can. Hai
ñeán. ÔÛ ñoù, phía beân caùnh röøng, moät con thaùc cao vuùt, huøng chuïc naêm tröôùc, xe Minsk ñaõ xuaát hieän treân ñeøo. Con ñöôøng

vó coù teân Taùt Ten. Ngoïn nöôùc len loûi töø nhöõng vaùch nuùi cao ñeøo cheânh veânh, trôn tröôït, nhieàu ñoaïn phaûi xuoáng ñaåy xe.
ngaát, xuyeân qua röøng ñaïi ngaøn, nhaän theâm nguoàn nöôùc töø Töø Bình An leân ñænh ñeøo, neáu reõ traùi sang Keùo Vaøi (ñeøo

khe nuùi Khuoân suùm, Puø Coï, Keùo Vaøi, roài doäi xuoáng. Ñeán Traâu), vì ñoàng baøo hai beân ñeøo coù thoùi quen chaên thaû traâu
chaân nuùi, thaùc nöôùc taïo thaønh con suoái chaûy beân thung luõng trong röøng. Thaønh laäp huyeän môùi Laâm Bình, con ñeøo ñöôïc

veà vôùi baûn. Nöôùc maùt boãng hieàn laønh, meàm maïi, löôïn quanh haï thaáp, xeû doïc moät beân söôøn nuùi Khau Laéc. Ñöôøng ñeøo
ngoâ luùa, rau maøu. chuyeån höôùng sang beân phaûi, xuyeân qua nhöõng lôùp ñaù væa,

Khoâng khoù khaên gì vôùi moät ngöôøi öa dòch chuyeån nhö toâi, maøu ñen, gan lyø, tröôùc khi xuoáng thung luõng baûn Khieån, thuû
ñeå coù maët taïi thung luõng ñaày huyeàn bí, trong muøa xuaân meâ phuû huyeän Laâm Bình. Töø treân cao nhìn xuoáng, con ñöôøng

hoaëc cuûa thieân nhieân vaø con ngöôøi nôi naøy. Baûn Taùt Ten coù gioáng nhö con traên khoång loà, uoán löôïn, ñang tröôøn qua nuùi.