Page 42 - Tạp chí Tân Trào số 20
P. 42
M öøngxuaân
40 Quyù Maõo Soá 20+21 thaùng 1+2 naêm 2023
oät laàn xem ngheä só ba-leâ alonso muùa, toâi thöïc söï “Taân Maõo, naêm Minh Meänh thöù 12, muøa ñoâng, thaùng 10, ngaøy
kinh ngaïc vaø aán töôïng ñeán baây giôø. baø laø ngöôøi moàng 1 laøm leã ñoâng höôûng”. Ñoái chieáu lòch Döông vaø aâm lòch,
MCu ba, quoác gia ñöôïc ví nhö hoøn ñaûo ngoïc xinh ñeïp thì thaùng Möôøi aâm lòch naêm Taân Maõo, ñoåi ra döông lòch, baét ñaàu
beân vònh bieån Ca-ri-beâ boán muøa loäng gioù. Xem alonso muùa, toâi ngaøy 04 thaùng 11 naêm 1831, ñeán ngaøy 3/2/1831. Tænh Tuyeân
cöù nghó maõi veà baø, vaø khoâng theå lyù giaûi noåi, taïi sao söùc soáng, Quang luùc ñoù goàm 1 phuû, 1 huyeän vaø 5 Chaâu, goàm phuû yeân
thanh xuaân cuûa moät con ngöôøi laïi ñöôïc keùo daøi ñeán theá. alonso bình, huyeän haøm yeân; Chaâu Vò Xuyeân (goàm toaøn boä tænh haø
coù theå öùng vôùi caâu thô coå: “Xöa nay ngöôøi ñeïp nhö töôùng taøi. giang hieän nay), Chaâu Thu Vaät (huyeän yeân bình, tænh yeân baùi
Chaúng höùa nhaân gian thaáy ñaàu baïc...”. hieän nay), Chaâu Ñaïi Man (huyeän Chieâm hoùa vaø na hang, tænh
THöông Hieäu Mieàn gaùi ñeïP Tuyeân Quang hieän nay), Chaâu baûo Laïc (huyeän baûo Laïc vaø
hoïa só Mai huøng vôùi toâi coù nhieàu kæ nieäm, khi anh laøm Tröôûng huyeän baûo Laâm, tænh Cao baèng hieän nay). Veà ñòa giôùi haønh
phoøng Vaên hoùa Thoâng tin huyeän Quaûn baï tænh haø Tuyeân (tænh chính, tænh Tuyeân Quang phía baéc giaùp vôùi tænh Quaûng Taây vaø
Tuyeân Quang - haø giang) khi noùi veà caùi ñeïp cuûa gaùi xöù Tuyeân, Vaân nam (Trung Quoác), phía Ñoâng giaùp Cao baèng vaø Thaùi
anh haøo höùng: Töø moät goùc thaønh nhaø Maïc ñi veà phía yû La, Trung nguyeân, phía nam giaùp sôn Taây vaø höng hoùa, phía Taây giaùp
Moân, chöa ñaày 7 caây soá maø ñaõ coù voâ soá ngöôøi ñeïp. Ñuùng laø Con Laøo Cai. nhö vaäy Tuyeân Quang xa xöa laø vuøng ñaát roäng lôùn,
ñöôøng hoa haäu chaúng coù gì laø quaù lôøi, naøo laø: Chò em ngöôøi maãu: hieåm yeáu, pheân daäu che chôû phía baéc cuûa Toå quoác. Minh chöùng
Thuûy höông - Myõ haïnh; Dieãn vieân ñieän aûnh: Thu haø, Vuõ Mai laø treân nuùi Thoå sôn ôû trung taâm thaønh phoá, beân caïnh doøng soâng
hueâ; aÙ haäu baùo Tieàn phong naêm 1992 nguyeãn Minh phöông, Loâ thô moäng, coøn löu laïi taám vaên bia töø theá kyû XV, ghi roõ: Tuyeân
aÙ haäu naêm 1994 Toâ höông Lan, ñeán ngöôøi maãu Chaâu aÙ - Thaùi Thaønh vaïn coå aùn Thaêng Long (Thaønh Tuyeân Quang muoân ñôøi
bình Döông: Thanh Chaán; phaùt thanh vieân truyeàn hình: Thu laø nôi che chôû cho kinh thaønh Thaêng Long).
hieàn, Tuøng Laâm. roài anh buøi nguøi: Coù moät thöïc teá, taát caû nhöõng raát ít tænh mieàn nuùi naøo laïi coù phong caûnh höõu tình nhö Tuyeân
ngöôøi ñeïp xöù Tuyeân hieän giôø ñeàu ñònh cö vaø laäp nghieäp ôû haø Quang. Thôøi kyø aáy maëc duø ñöôøng ñaát xa xoâi, caùch trôû, ñaày nhöõng
noäi vaø thaønh phoá hoà Chí Minh - Trung taâm kinh teá - vaên hoùa lôùn ñieàu baát traéc, nhöng vaãn cuoán huùt vaên só, “Tao nhaân maëc khaùch”
cuûa ñaát nöôùc. nôi maø yeáu toá caïnh tranh trôû neân khoác lieät nhaát. ñeå leân vôùi Tuyeân Quang. Lòch söû Tuyeân Quang luoân ñoàng haønh
Taát caû khoâng coù söï nhaït nhoøa, chæ coù taøi naêng ñích thöïc. Vôùi vôùi lòch söû soâng Loâ. Töø xa xöa baøi ca ñoø doïc, ñaõ ñöôïc ngöôøi daân
nhan saéc, taøi naêng thieân baåm, baûn lónh vaên hoùa, hoï ñaõ thöïc söï vuøng soâng nöôùc löu truyeàn thay cho taám baûn ñoà du lòch, vôùi treân
toûa saùng treân lónh vöïc ngheä thuaät. Ôû moät soá ñòa phöông gaàn ñaây 30 ñòa danh noåi tieáng cuûa Tuyeân Quang. Theo pgs. Ts Traàn
coù hieän töôïng “chaûy maùu chaát xaùm”. nhöõng ngöôøi ñeïp Tuyeân Maïnh Tieán (Ñaïi hoïc sö phaïm haø noäi). haønh trình treân soâng Loâ,
Quang ra ñi nhö vaäy, khoâng roõ coù phaûi laø ñieàu ñaùng tieác hay môû ñaàu töø beán Tam Côø vôùi “Mieáu Vua baø anh linh” vaø keát thuùc
khoâng? Mai huøng baûo: Taát nhieân, song nghó laïi, hoï ra ñi nhö vaäy cuoäc ngöôïc doøng ôû Thaùc Caùi, vôùi ñeàn thôø Long Maãu ñeå vöôït ñeán
cuõng hay. bôûi vì hoï ñaõ mang veû ñeïp Tuyeân Quang ñeán vôùi moïi hoøn ruoài. Theo taøi lieäu “Tuyeân Quang tænh phuù” (1861) baèng chöõ
mieàn Toå quoác, laøm cho thöông hieäu ngöôøi ñeïp xöù Tuyeân caøng haùn cuûa Tieán só Ñaëng Xuaân baûng, baøi ca ñoø doïc (Chöõ noâm)
trôû neân coù yù nghóa… cuûa cuï Traàn Khaéc, cuøng ba baûn ghi baèng Quoác ngöõ khaùc, cho
ngöôïc doøng thôøi gian soáng laïi vôùi maûnh ñaát Tuyeân Quang xa raèng: baøi ca treân ra ñôøi khoaûng ñaàu theá kyû XiX. baøi ca ñoø doïc
xöa. nôi ñieäp truøng röøng nuùi, nhieàu soâng, suoái lôùn nhoû. Tính töø coøn laïi 4 baûn: 1 baûn chöõ noâm cuûa cuï Traàn Khaéc, 3 baûn ghi baèng
naêm 1831, vua Minh Meänh tieán haønh caûi caùch boä maùy haønh chính quoác ngöõ cuûa caùc oâng: Laâm Tuyeàn Khaùch, Traàn Vinh phuùc, buøi
toaøn quoác, chia ñònh ñòa haït töø Quaûng Trò trôû ra thaønh 18 tænh. Xuaân Trung, giöõa caùc baûn ñeàu coù choã khaùc nhau. Theo baûn cuûa
Thôøi ñieåm naøy ñöôïc ghi cheùp trong: Ñaïi nam thöïc luïc chính bieân: Laâm Tuyeàn Khaùch in trong phoùng söï tieåu thuyeát: Leân thaùc xuoáng
