Page 56 - Văn nghệ Tuyên Quang số 44 + 45

54 Soá 44+45 thaùng 1+2 naêm 2025

* nhöõng haït gaïo neáp deûo quaùnh vaø nhaát laø mieáng thòt môõ

Ñaàu thaùng Chaïp, cha vaø anh trai cuøng maáy chuù haøng nhö tan trong nhaân thòt ñaäu xanh beùo ngaäy.
xoùm, leân phía chaân nuùi Laø ñeå laáy cuûi mang veà naáu baùnh. *

Hoï ñi töø saùng sôùm, leân nhöõng quaû ñoài quanh hoà Ngoøi Toâi bieát ñeán leã hoäi “nhaûy löûa” cuûa ngöôøi Paø Theûn ôû
Laø, chaët nhöõng caây cheát khoâ roài keùo xuoáng ñoùng thaønh xaõ Hoàng Quang, treân huyeän Laâm Bình trong moät laàn ñi

maûng nhoû, bôi veà bôø ñaäp vaø chuyeån xuoáng döôùi loøng xem leã hoäi. Nhöng hoâm nay toâi môùi bieát ñeán nghi leã “Taém
möông, roài “Loõng” nhöõng khuùc cuûi aáy veà nhaø. Loõng töùc löûa” cuûa ngöôøi Cao Lan, ngay taïi thoân Ñoäng Sôn, cuûa

laø phaûi loäi xuoáng döôùi loøng möông roäng chöøng ba meùt, xaõ Chaân Sôn, naèm döôùi daõy nuùi Laø, trong moät buoåi
keùo nhöõng khuùc cuûi xuoâi theo doøng nöôùc, suoát töø ñaàu chuùng toâi ñi caâu caù treân hoà Ngoøi Laø 1. Chieác nhaø beø chæ

con möông döôùi chaân ñaäp, ñeán ñoaïn cuoái cuøng gaàn thò moät mình trô choïi giöõa maët nöôùc xanh trong, maáy thaèng
xaõ, roài môùi chôû veà nhaø. Cuõng coù chuù daãm phaûi maûnh toâi moãi ngöôøi oâm moät chieác caàn caâu chôø ñôïi. Trong khi

chai döôùi loøng möông, chaân tuùa ra ñaày maùu, phaûi nhôø maáy ngöôøi baïn nhuùn nhaûy vui söôùng ñöôïc caù to maéc
ngöôøi coõng veà. moài, laøm chieác beø daäp deành leân xuoáng, hoï giong cho

Hình nhö Teát laø dòp vui nhaát trong naêm cuûa luõ treû, vì con caù vuøng vaãy ñeán kieät söùc, roài môùi loâi daàn veà. Coøn

ñöôïc xem moå lôïn, laøm baùnh, maø theá naøo cuõng ñöôïc tí toâi cuõng khoaùi chí khi lieân tuïc maéc laïi moài giun, vì vôù
phaàn. Goùi baùnh laø khaâu taát baät nhaát, naøo laø laù dong, ñaäu ñöôïc ñaøn caù möông haùu aên, ngôø ngheäch. Ñeán tröa, caäu
xanh, thòt lôïn, laït, nia ñeå goùi…, toâi haùo höùc ñôïi chieác baùnh chuû thuyeàn nöôùng con caù to nhaát, ñeå chuùng toâi thöôûng

beù ñöôïc goùi sau cuøng. Ñeán toái môùi möôïn ñöôïc chieác noài thöùc thaønh quaû ngay treân chieác beø mô moäng.

luoäc cuûa nhaø haøng xoùm. Khi beáp cuûi ñöôïc nhoùm leân, hai Töø buoåi saùng, ngöôøi laøng ñaõ chuaån bò ñaøn cuùng teá,
anh em toâi ñöôïc giao nhieäm vuï troâng noài baùnh chöng. hoï leân ñoài, mang veà nhöõng boù nöùa teùp, cheû ra ñan thaønh
Toâi chaêm chuù nghe tieáng nöôùc soâi luïc buïc trong noài vaø nhöõng taám pheân nhoû chæ hai maøu aâm döông, xanh traéng

nghó ñeán chieác baùnh beù cuûa mình ñaõ chín ñeán choã naøo. vaø daùn nhöõng tôø giaáy xanh ñoû ñöôïc caét thaønh nhöõng

Nhöng gaø gaùy sang canh ba thì côn buoàn nguû ñaõ chieán hình thuø khaùc laï. Chieàu xuoáng, Thaày cuùng - nhö caàu noái
thaéng. Saùng hoâm sau, nhöõng chieác baùnh ñaõ ñöôïc xeáp giöõa ngöôøi vaø caùc ñaáng thaàn linh - maëc trang phuïc aùo
thaønh haøng leân chieác baøn. Nhöõng maûnh vaùn ñöôïc ñaët daøi, cuøng nhöõng ngöôøi giaø trong laøng laäp ñaøn cuùng teá,

leân treân haøng baùnh, chieác coái ñaù vaø nhöõng khuùc goã ñöôïc laøm leã daâng cuùng caùc vò thaàn. Maâm leã coù ñuû thuû lôïn, gaø

chaát leân maáy maûnh vaùn. May maén laø, chieác baùnh beù cuûa luoäc, xoâi neáp, röôïu thôm, hoa quaû, nhöõng loaïi baùnh to
toâi ñaõ khoâng naèm trong ñoù, vì khoâng cuøng côõ. Toâi voäi nhoû ngoä nghónh. Nhöõng böùc veõ caùc vò thaàn laï maét ñöôïc
boùc chieác baùnh chöng vaãn coøn hôi noùng ñeå xem chín treo ñaày böùc vaùch, nhöõng laù côø kyø dò cuøng nhöõng laù buøa

theá naøo. Thaät thích thuù khi thaáy chieác baùnh vaãn coøn xanh chuù. Treân maâm leã, nhöõng caây ñeøn, naém nhang chaùy

maøu laù. Toâi voäi laáy sôïi laït giang chia ra thaønh boán mieáng, saùng, nghi nguùt tỏa höông thôm… Khi trôøi vöøa xaåm toái,
roài aên moät caùch ngon laønh, muøi thôm cuûa laù dong, cuûa ñoáng löûa to ñaõ röïc ñaùm than hoàng noùng boûng. Thaày