Page 59 - Văn nghệ Tuyên Quang số 46
P. 59
Vaên 57
ngheäTuyeân Quang
thuaät ñöông ñaïi gaây nhieàu tranh caõi trong tieáp nhaän cuõng phaân taâm hoïc, kyù hieäu hoïc, myõ hoïc tieáp nhaän, xaõ hoäi hoïc,
ñöôïc quan taâm vaø baøn luaän treân tinh thaàn ñoái thoaïi, côûi môû. nöõ quyeàn luaän, pheâ bình sinh thaùi, lyù thuyeát chaán thöông,
Dó nhieân, vieäc ñaùnh giaù laïi caùc hieän töôïng treân ñaây khoâng lieân vaên baøn, ña heä thoáng... Noã löïc tieáp caän, dòch thuaät, giôùi
ñoàng nghóa vôùi vieäc “laät ngöôïc”, “giaûi thieâng” maø laø quaù thieäu, vaän duïng thaønh töïu vaên hoïc vaø lyù luaän vaên hoïc nöôùc
trình tieáp caän, phaân tích moät caùch khoa hoïc ñeå chæ ra nhöõng ngoaøi ñöôïc theå hieän qua nhieàu coâng trình khoa hoïc cuûa
ñoùng goùp vaø caû nhöõng haïn cheá, baát caäp cuûa ñoái töôïng. Coù Nguyeãn Vaên Haïnh, Phöông Löïu, Traàn Ñình Söû, Tröông
theå noùi, tinh thaàn khoa hoïc vaø yù thöùc ñoái thoaïi trong lónh Ñaêng Dung, Ñoã Lai Thuùy, Nguyeãn Vaên Daân, Huyønh Nhö
vöïc pheâ bình chính laø thaønh quaû cuûa tieán trình daân chuû hoaù Phöông, Laõ Nguyeân, Leâ Huy Baéc... Ñaùng chuù yù laø cuøng
trong lónh vöïc vaên ngheä töø sau 1975, ñaëc bieät töø Ñoåi môùi vôùi vieäc gia taêng tính hoïc thuaät trong caùc coâng trình nghieân
ñeán nay. cöùu vaên hoïc, caùc nhaø lyù luaän, pheâ bình luoân coù yù thöùc maøi
Moät thaønh töïu raát ñaùng ghi nhaän laø noã löïc hieän ñaïi hoaù saéc tính tranh bieän, ñoái thoaïi. Tuy nhieân vaãn coù khoâng ít
trong phöông caùch tieáp caän ñoái töôïng vaø vaän duïng caùc tröôøng hôïp vaän duïng lyù thuyeát thieáu nhuaàn nhuyeãn, göôïng
phöông phaùp nghieân cöùu vaên hoïc môùi (chuyeân ngaønh vaø eùp “goït chaân cho vöøa giaøy”.
lieân ngaønh) treân neàn taûng tri thöùc khoa hoïc xaõ hoäi vaø nhaân
vaên hieän ñaïi. Söï ñoåi môùi phöông phaùp nghieân cöùu vaên hoïc giôùi haïn vaø Ñònh höôùng phaùT Trieån
trong maáy chuïc naêm qua gaén lieàn vôùi quaù trình giao löu, Beân caïnh nhöõng noã löïc vaø thaønh töïu ñaõ neâu ôû treân, lyù
hoäi nhaäp quoác teá ñöông ñaïi. Neáu tröôùc 1975, giao löu vaên luaän pheâ bình vaên hoïc sau 1975 vaãn boäc loä khoâng ít haïn
hoaù quoác teá bò thu heïp bôûi söï quy ñònh/chi phoái cuûa yù thöùc cheá, baát caäp. Nghò quyeát 23-NQ/TW cuûa Boä Chính trò khoùa
heä thì sau 1975, giao löu quoác teá khoâng ngöøng ñöôïc môû X ñaõ chæ roõ “Hoaït ñoäng lyù luaän vaên hoïc, ngheä thuaät coøn laïc
roäng (ña phöông vaø ña keânh) keå töø thôøi ñieåm chuû tröông haäu veà nhieàu maët, chöa giaûi ñaùp ñöôïc nhieàu vaán ñeà cuûa
Vieät Nam “muoán laø baïn vôùi taát caû caùc nöôùc” ñöôïc neâu leân ñôøi soáng, coøn xa rôøi thöïc tieãn saùng taùc, coù bieåu hieän xô
taïi Ñaïi hoäi laàn thöù VI cuûa Ñaûng. Cuøng vôùi söï xuaát hieän cuûa cöùng, keùm naêng ñoäng, giaûm suùt taùc duïng tích cöïc ñoái vôùi
Internet vaø tieán trình toaøn caàu hoùa, vieäc thaâm nhaäp, töông saùng taùc. Lyù luaän vaên ngheä vaø myõ hoïc maùc-xít chöa ñöôïc
taùc, thaåm thaáu, tieáp bieán laãn nhau giöõa caùc loaïi hình tö nghieân cöùu vaø phaùt huy töông xöùng vôùi vai troø vaø giaù trò
töôûng vaên hoùa ñaõ dieãn ra nhanh choùng, maïnh meõ, saâu cuûa noù. Hoaït ñoäng pheâ bình vaên hoïc, ngheä thuaät coù bieåu
roäng. Chöa bao giôø caùc traøo löu tö töôûng, vaên hoùa, caùc lyù hieän tuït haäu so vôùi yeâu caàu, thöïc hieän chöa toát chöùc naêng
thuyeát vaên hoïc theá giôùi laïi aûnh höôûng ñeán Vieät Nam maïnh höôùng daãn, ñieàu chænh vaø ñoàng haønh vôùi saùng taùc. Chaát
meõ vaø nhanh choùng nhö thôøi kyø sau 1975. Nhieàu traøo löu löôïng khoa hoïc vaø tính chuyeân nghieäp cuûa pheâ bình bò xem
tö töôûng, vaên hoùa hieän ñaïi vaø haäu hieän ñaïi cuûa theá giôùi, nheï; xuaát hieän loái pheâ bình caûm tính, thieáu moät heä thoáng
nhieàu lyù thuyeát ñaõ ñöôïc giôùi thieäu, vaän duïng vaø ñaït ñöôïc tieâu chí tin caäy ñeå ñaùnh giaù taùc giaû vaø taùc phaåm, vaên hoùa
nhöõng keát quaû ñaùng ghi nhaän nhö thi phaùp hoïc, töï söï hoïc, pheâ bình bò haï thaáp...”.
