Page 17 - Tạp chí Tân Trào số 20

Vaên 15
ngheäTuyeân Quang

oác Cypraea arabica. Ñieàu ñoù cho thaáy, moái quan heä giöõa cö daân chuùng ta, roài röøng phia Muoàn cuõng mang toå tieân chuùng ta trôû veà
coå ôû ñaây vôùi cö daân vuøng bieån ñaõ dieãn ra töø raát sôùm. naèm laïi beân thaúm xanh cuûa ñaïi ngaøn. Trong noãi xuùc ñoäng tröïc

Vieäc phaùt hieän nhöõng voû nhuyeãn theå bieån laàn naøy laø tröôøng dieän, döôøng nhö ñang coù chuùt laïnh töø trong loøng toâi daâng leân.
hôïp khaù hy höõu trong caùc di chæ khaûo coå hoïc ôû Vieät nam. Moät soá nhöõng ngoïn gioù hoang vaãn theo hôi aåm cuûa loøng hang maø doäi
di vaät ñaù, bao goàm nhöõng coâng cuï rìu ngaén, coâng cuï hình baàu veà. söï traàm maëc, u tòch cuûa caûnh saéc thieân nhieân cöù theá keùo

duïc ñöôïc cheá taùc töø ñaù cuoäi soâng, suoái cuõng ñöôïc tìm thaáy ôû loøng toâi chuøng xuoáng. Ñaõ nhieàu chuyeán theo chaân anh Chung ñi
ñaây. ngoaøi lôùp vaên hoùa sôùm, treân beà maët hang phia Muoàn laø lôùp tìm daáu tích cuûa ngöôøi tieàn söû, nhöng laàn vaøo hang phia Muoàn

vaên hoùa muoän, vôùi ñoä daøy khoâng ñoàng nhaát, coù chöùa nhieàu taøn laïi khieán toâi boài hoài xuùc ñoäng nhaát. nhöõng di coát cuûa ngöôøi tieàn
tích thöùc aên cuûa ngöôøi tieàn söû ñeå laïi. nhöõng taøn tích thöùc aên aáy söû caùch nay caû nghìn naêm vaãn ñöôïc baûo löu trong lôùp ñaát ñaù vaø
bao goàm xöông, raêng ñoäng vaät, voû nhuyeãn theå suoái, daáu tích traàm tích thôøi gian, ñöôïc xeáp caïnh nhau moät caùch ngay ngaén.

than tro, ñoà goám, cuøng nhöõng chieác rìu ñaù vaø dao ñaù ñöôïc maøi Taát caû ñeàu trong tình traïng baùn hoùa thaïch bôûi söï taùc ñoäng cuûa
nhaün toaøn thaân. nhöõng maûnh goám ñöôïc phaùt hieän khaù daøy, ñöôïc thôøi gian.

naën baèng tay, coù ñoä thoâ raùp, vôùi loái trang trí hoa vaên thöøng ñoäc Toâi cöù ñöùng laëng nhö theá, doõi maét nhìn veà khoaûng ñaát naâu
ñaùo. Ñaëc bieät, taïi hang coøn tìm thaáy vaät thoå hoaøng maøu ñoû, vaät xæn ngay tröôùc maët maø thaáy caû nhòp soáng xa laéc hieän veà. noù vöøa
duïng ngöôøi tieàn söû duøng ñeå boâi leân cô theå ngöôøi cheát. baèng kinh mô hoà, moûng maûnh nhö söông khoùi, vöøa hieän höõu nhö caùi thaûm

nghieäm vaø luaän cöù khoa hoïc, anh Chung giaûi thích: ngöôøi tieàn röøng xanh ñang traûi ra meânh moâng kia, töôûng nhö coù theå chìa
söû hoï quan nieäm raèng, maøu ñoû töôïng tröng cho söï soáng vónh tay laø naém ñöôïc. Cuoäc soáng cuûa ngöôøi nguyeân thuûy xöa thaät

haèng. Ñoàng thôøi vaät duïng naøy cuõng ñöôïc ngöôøi tieàn söû töø xa xöa giaûn ñôn ñeán nhöôøng naøo. hoï choïn nhöõng hang ñaù roäng, naèm
boâi leân vaät duïng haøng ngaøy, hoaëc ñöôïc boâi leân cô theå ngöôøi soáng döôùi taùn röøng laøm nôi truù nguï, roài sinh con ñeû caùi. Caùc theá heä
trong loái tö duy veà caùi ñeïp heát söùc nguyeân sô. noái tieáp nhau ñeàu nhö vaäy. hoï laáy phöông thöùc saên baét, haùi löôïm

nhöõng caùnh röøng phia Muoàn vaãn moät maøu u tòch, chæ coù laøm keá sinh nhai. Vieäc phaùt hieän ra caùc di chæ khaûo coå laø ñieàu voâ

tieáng gioù ñi hoang hoøa laãn vôùi tieáng nöôùc chaûy roùc raùch doäi veà cuøng quyù giaù. ngay nhö di chæ hang phia Muoàn ñaây noù ñaõ khaúng
töø con suoái döôùi chaân nuùi. pgs. Ts Trình naêng Chung keùo tay ñònh roõ raøng hôn veà ñieàu quyù giaù aáy. Döïa vaøo caùch thöùc taùng tuïc
toâi ñeán moät khu ñaát coù maøu khaùc haún vôùi maøu ñaát trong toång vaø ñoà tuøy taùng keøm theo cho thaáy, nhöõng di tích moä thuoäc lôùp cö

theå hoá khai quaät. Choã aáy ñaát coù maøu naâu xæn, goà leân maáp moâ. daân coå hoøa bình muoän. hoï ñaõ choân caát ngöôøi cheát ngay trong
anh ñöùng laëng, chaép hai tay tröôùc maët, veû raát thaønh kính. Ñoaïn, di chæ theo taùng thöùc naèm nghieâng, co chaân, tay coù ñaët ñaù phuû

kheõ khaøng noùi: leân treân. Tieáp noái lôùp vaên hoùa sôùm, sau naøy lôùp vaên hoùa haäu kyø
- Ñaây laø nôi phaùt loä möôøi hai di tích moä taùng cuûa ngöôøi nguyeân ñaù môùi vaãn tieáp tuïc choân ngöôøi cheát xuoáng phía döôùi lôùp cö truù
thuûy, caùc ngoâi moä taùng naøy ñeàu naèm trong lôùp vaên hoùa sôùm ñaáy hoøa bình, nhöng vôùi loaïi taùng thöùc khaùc, ñoù laø vieäc ñaët ngöôøi

höông aï. cheát theo tö theá naèm ngöûa, duoãi tay chaân vaø coù keø ñaù xung

Toâi laëng leõ chaép tay theo pgs. Ts Trình naêng Chung vaø ngaån quanh. Caùch taùng tuïc moä keø ñaù naøy laø hieän töôïng hieám gaëp trong
ngöôøi quan saùt. Loøng chôït gôïn leân bao ñieàu veà moái quan heä giöõa caùc di chæ haäu kyø ñaù môùi ôû caùc tænh mieàn nuùi phía baéc. Tuy nhieân,
thieân nhieân hoang daõ vôùi ñòa baøn cö truù maø toå tieân cuûa ngöôøi Vieät ñieàu maø chuùng toâi vui möøng nhaát trong ñôït khai quaät di chæ hang

coå xöa ñaõ töøng sinh soáng trong tieán trình hình thaønh vaø phaùt trieån. phia Muoàn laàn naøy khoâng chæ laø vieäc phaùt loä haøng traêm di vaät
Taùm nghìn naêm tröôùc, röøng phia Muoàn ñaõ nuoâi soáng toå tieân khaûo coå maø laïi laø caùc di tích moä taùng cuûa ngöôøi tieàn söû. Ñieàu ñoù