Page 98 - Văn nghệ Tuyên Quang số 44 + 45

96 Soá 44+45 thaùng 1+2 naêm 2025

ngoâi nhaø lieàn keà ñaõ bò löûa thieâu ruïi. Nguyeân nhaân laø do Sau ngaøy giaønh ñöôïc chính quyeàn caùch maïng, ngöôøi

“vôõ tænh” moät soá ngöôøi ra phoá laáy xaêng daàu ñeå söû duïng, daân lao vaøo xaây döïng cuoäc soáng môùi. Ruoäng ñaát ñöôïc
do khoâng bieát caùch baûo quaûn neân gaây chaùy (“Vôõ tænh” laø chia cho moïi ngöôøi. Nhöõng teân ruoäng, gaén lieàn vôùi chuû

thôøi ñieåm trong vaø ngay sau ngaøy thò xaõ Tuyeân Quang hoä vaãn coøn maõi cho ñeán hoâm nay. Maãu oâng Thôm, Chín
môùi giaønh ñöôïc chính quyeàn, 17/8/1945). Daân trong laøng xaøo baø Quoác, baûy xaøo Caùnh Buoàm oâng Dö...

ra phoá laáy nhöõng gì coù theå. Coù ngöôøi laáy bao taûi veà traûi Daân laøng khai phaù ñaát hoang caáy luùa, troàng khoai. Luùc
giöôøng naèm cho aám. Ngöôøi nhaët thuøng, vaïi, noài nieâu. Boá ñaàu xaõ coù teân Phuù Coác, sau ñoåi thaønh Vinh Phuù. Naêm

toâi ra tænh baét ñöôïc hai con meøo, bò chuû boû rôi mang veà… 1969, xaõ saùp nhaäp vôùi xaõ Kim Thaéng, ñoåi thaønh xaõ Kim

Nöôùc Vieät Nam Daân chuû Coäng hoøa ñöôïc thaønh laäp. Phuù. Caùnh ñoàng caùc xaõ Kim Phuù, Höng Thaønh, YÛ La laø
Chuû tòch UÛy ban haønh chính xaõ baáy giôø laø oâng Laâm Ngoïc moät thung luõng roäng nhaát tænh Tuyeân Quang. Vaøo muøa
Sôn, haøng ngaøy qua laøng. Cöûu Ñan yeâu caàu chuû tòch xaõ möa, nöôùc töø soâng Loâ traøn vaøo, ngaäp tôùi ba phaàn tö dieän

giaûi quyeát ñeàn buø cho mình soá thoùc bò chaùy. Khoâng coù tích ñaát ruoäng vaø nhaø ôû. Baét ñaàu töø Ngoøi Chaû, luõ aøo aït

chöùng cöù, vieäc chöa ñöôïc giaûi quyeát, theá laø Cöûu Ñan, vôùi daâng. Coù naêm ñeán ba boán con nöôùc. Bieát bao nhaø cöûa,
gioïng hueânh hoang caùc anh khoâng neå “nhaø chöùc traùch” lôïn gaø, taøi saûn vaø hoa maøu bò nöôùc cuoán ra soâng. Nhöng

aø (?) Saün moái caêm thuø boïn Vieät gian baùn nöôùc, haïi daân, roài chæ vaøi thaùng sau, ñaát ñoàng laïi khoâ caïn. Noâng daân
oâng cuï Thaéng ñaõ duøng caây goäc tre neùm vaøo moät ngöôøi thieáu nöôùc saûn xuaát vuï ñoâng xuaân. Nhöõng caùnh ruoäng

lính khoá ñoû. Laõo Cöûu Ñan, giöông oai, thaùch thöùc, noùi: phía treân cao khoâ caïn boû hoang. Cuoái naêm 1949, tænh
Caùc anh daùm ñoäng vaøo “nhaø chöùc traùch” haû? Theá laø moïi Tuyeân Quang khôûi coâng ñaøo moät con möông lòch söû -

ngöôøi xoâng vaøo, duøng gaäy, caây phang cho Cöûu Ñan moät Möông Kim Thaéng. Lòch söû Ñaûng boä tænh Tuyeân Quang
traän nhöø töû. Ñoaïn xöông oáng chaân, gaàn maét caù cuûa Cöûu ghi: “Moät trong nhöõng coâng trình thuûy lôïi lôùn nhaát cuûa tænh,

Ñan bò gaõy hôû, maùu beâ beát. Daân laøng khieâng laõo ra gaàn daãn ñaàu trong vieäc xaây döïng thuûy lôïi toaøn Lieân khu laø
buïi tre ñeå. Maáy hoâm sau, con trai Cöûu Ñan teân laø Dieân möông phai Kim Thaéng... Coâng trình trung thuûy noâng naøy

thueâ moät soá ngöôøi trong ñoaøn Thuyeàn saét vaøo laøng ñaùnh hoaøn thaønh naêm 1951, daøi 8.992 meùt, töôùi cho 545 maãu
baùo thuø. Treân ñöôøng ñi baùn khoai lang veà, oâng Quaûng chieâm, goùp phaàn cöùu ñöôïc 6.472 nhaân khaåu cuûa ba xaõ

gaëp nhöõng ngöôøi naøy ñang taäp trung taïi phoá Coång Rôm khoûi naïn thieáu ñoùi haøng naêm...”.
(Khu daõy Vieät Kieàu, nay thuoäc phöôøng Taân Quang) beøn Boá toâi coøn nhôù nhö in, hình aûnh cuûa oâng noäi toâi,

baùo cho daân laøng boû troán. Nghe noùi caû moät “com-ba-nhi” buoåi ñaàu tieân nöôùc chaûy veà ruoäng. OÂng rong traâu ñi

ngöôøi vaøo ñaùnh. Daân laøng voäi sô taùn khoûi nhaø, xuoáng caùc caøy vaø noùi: “Bao nhieâu côm ñuøm, côm naém, môùi coù
ñoài goø phía döôùi ñoàng. Khoâng tìm ñöôïc ngöôøi, nhöõng keû ngaøy hoâm nay!”.
ñöôïc thueâ vaøo laøng ñaäp phaù nhaø cöûa, noài nieâu, chum vaïi, Nguoàn nöôùc cuûa möông ñöôïc chia seû töø con Ngoøi Chaû,

hoa maøu tan hoang, nhö baõi chieán tröôøng (teân moät soá khôûi nguoàn töø daõy nuùi Nghieâm. Theá heä hoïc troø chuùng toâi

nhaân vaät ñaõ ñöôïc thay ñoåi). gaén lieàn vôùi con möông naøy. Con möông chaûy doïc tuoåi