Page 64 - Văn nghệ Tuyên Quang số 47

62 Soá 47 (thaùng 4 naêm 2025)

Suy nghó thaáu ñaùo bao giôø cuõng caàn “ñoä luøi” cuûa thôøi leân töø phuø sa vaát vaû/Vaø cöù theá nhaân daân thöôøng ít noùi/Vaø
gian. Sau chieán tranh, söï côûi môû thoaùng ñaõng trong nhìn cöù theá nhaân daân cao vôøi vôïi/Bao tai öông cöù doäi xuoáng

nhaän ñaùnh giaù vaên hoïc vaø ñöôïc tieáp nhaän nhieàu phöông theo muøa...” (Nhöõng ngöôøi ñi tôùi bieån).
phaùp saùng taùc môùi neân caùc taùc phaåm vieát veà ngöôøi lính Sau khi ñaát nöôùc thoáng nhaát, ñoäi nguõ nhaø thô maëc aùo
cuõng ña daïng, phong phuù hôn. Taát nhieân, nhöõng vaán ñeà lính ôû “theá heä thöù ba” ngaøy caøng ñöôïc boå sung. Coù theå keå
“haäu chieán” luoân aùm aûnh trong taâm hoàn thô caùc nhaø thô ñeán caùc nhaø thô ñang maëc aùo lính nhö Nguyeãn Bình
vöøa böôùc ra khoûi chieán tranh. Phöông, Ñoaøn Vaên Maät, Phaïm Vaân Anh, Hoaøng Ñaêng

Quaù khöù, hieän taïi vaø töông lai bao giôø cuõng laø moät doøng Khoa... Hoï tieáp tuïc khaùm phaù, saùng taïo veà chieán tranh
chaûy cuûa lòch söû, laøm neân lòch söû. Quaù khöù thaät aùm aûnh caùch maïnh vaø ngöôøi lính, ôû goùc nhìn môùi.
vaø ñoù laø lyù do ñeå cho doøng thô vieát veà chieán tranh tieáp “Chieán leä naêm xöa thaønh hieän vaät/Thay baøi söû khoâ
tuïc chaûy vôùi nhöõng löu vöïc roäng raõi hôn cuøng ñoä saâu môùi. khan, thöôùc phim khoác lieät/Chieán coâng naêm xöa soáng
Duø vieát veà chieán tranh caùch maïng vaø ngöôøi lính ôû thôøi kyø ñoäng ao laøng/Möôi chuù Teãu aùo lính teân löûa/Daêm coâ Chaøng

haäu chieán, nhaát laø töø ngaøy ñoåi môùi ñaát nöôùc ñeán nay vöøa chaøng aùo naâu daân quaân/Nhöõng nhaân vaät chöa töøng trong
thuaän lôïi, vöøa khoù khaên. Vôùi nhöõng nhaø thô “böôùc ra” töø phöôøng roái/Hoái haû cuoäc thö huøng...” (Thuûy Ñình, thô
cuoäc chieán, quaù khöù luoân aùm aûnh, khoâng theå böùng kyù öùc Phaïm Vaên Anh).
ra khoûi taâm hoàn hoï. Ñaát nöôùc hoøa bình, thoáng nhaát chöa ñöôïc bao laâu

Töø noãi loøng ñau ñaùu veà soá phaän ñoàng ñoäi hi sinh, nhaø ñaõ buoäc phaûi böôùc vaøo cuoäc chieán ñaáu baûo veä bieân
thô Vöông Cöôøng coù moät giaác mô ñaëc bieät, “Coõng baïn ñi giôùi Taây Nam, thöïc hieän nghóa vuï quoác teá vôùi nöôùc baïn
chôi”. Ñoaïn keát baøi thô naøy laø noãi ñau xeù loøng khi chæ coõng
moät... giaác mô: “Thoâi maøy veà ñi/caùi thaèng hai möôi tuoåi/tao Caêm-pu-chia choáng laïi hoïa dieät chuûng vaø chieán tranh
thöông maøy/maøy chaúng bieát thöông tao”. Ñoàng ñoäi cöù “ngoài bieân giôùi phía Baéc, baûo veä töøng taác ñaát cuûa Toå quoác. Vaên
cöôøi sau naûi chuoái”. hoïc ngheä thuaät noùi chung vaø thô ca noùi rieâng laïi cuøng caû

Trong taâm hoàn thô cuûa caùc nhaø thô ñaõ traûi qua cuoäc nöôùc “ra traän” vì hoøa bình vaø phaåm giaù daân toäc.
chieán, veát thöông ñoù khoâng bao giôø lieàn seïo, “anh bieát Phaûi noùi raèng, ñeà taøi veà chieán tranh caùch maïng vaø
laëng im maø gioâng baõo” (thô Vöông Cöôøng). Thô vieát veà ngöôøi lính luoân haáp daãn vôùi caùc nhaø thô; bôûi söï bí aån cuûa

chieán tranh sau naêm 1975 bieát laéng xuoáng ñeå chaïm ñuùng chieán tranh, thaân phaän; bôûi nhieäm vuï baûo veä Toå quoác luoân
vaøo noãi buoàn ñích thöïc cuûa nhaân daân. Ñaáy laø söï löïa choïn song haønh vôùi xaây döïng ñaát nöôùc. Loøng yeâu nöôùc, söï
ñuùng ñaén cuûa thi ca, phaûi thaám thía heát chieàu saâu gioït laõng maïn, tính nhaân vaên thôøi naøo cuõng laø phaåm chaát ñöôïc
nöôùc maét khoå ñau cuûa daân toäc mình. gìn giöõ, boài ñaép cuûa ngöôøi lính mang teân Boä ñoäi Cuï Hoà.
Thanh Thaûo laø nhaø thô coù maët treân chieán tröôøng mieàn Thôøi naøo, chieán tranh hay hoøa bình, ñoåi môùi hay tröôùc

Nam töø raát sôùm, ñöôïc coâng chuùng bieát ñeán qua nhöõng “kyû nguyeân vöôn mình”, thô ca Vieät Nam luoân nhaän laõnh
taäp thô vaø tröôøng ca coù dieän maïo ñoäc ñaùo vieát veà chieán traùch nhieäm vôùi Toå quoác vaø nhaân daân. Ñoái vôùi caùc nhaø
tranh vaø thôøi haäu chieán: Nhöõng ngöôøi ñi tôùi bieån (1977), thô coi ñoù vöøa laø nghóa vuï, vöøa laø tình caûm cuûa ngöôøi caàm
Daáu chaân qua traûng coû (1978), Nhöõng ngoïn soùng maët trôøi buùt. Vôùi caùc nhaø thô maëc aùo lính, caøng yù thöùc nhö vaäy,
(1981), Khoái vuoâng ru-bích (1985), Töø moät ñeán moät traêm hoï luoân khaùt khao saùng taïo mang ñeán veû ñeïp ñích thöïc

(1988). OÂng coù nhöõng suy tö veà nhaân daân, daân toäc khaù cho cuoäc soáng, tieáp noái thaønh töïu cuûa thô ca Vieät Nam.
chaân thaønh vaø saâu saéc: “Daân toäc toâi khi ñöùng daäy laøm Thaùng 3/2025
ngöôøi/Moà hoâi vaõ moät trôøi sao treân ñaát/Nhaân daân toâi khôûi n.ñ.h