Page 61 - Văn nghệ Tuyên Quang số 41

Vaên 59
ngheäTuyeân Quang

qua lieân töôûng cuûa Haø Söông Thu, con suoái nhoû cuõng khieán (vaät ñöïng ñoà), ñeán baùt chaùo ngoâ, ang nöôùc chaøm… cuõng trôû
ngöôøi ñoïc tha thieát nhôù nhung: Suoái Luûng Quang möôït daøi neân töôi môùi, sinh ñoäng.

nhö toùc meá/tuoân chaûy caû boán muøa/ Rì raàm thaùc ñoå/xoõa maây Yeâu laøng mình, Noâng Thò Höng khaúng ñònh: Töø ngaøy
(Luûng Quang). toâi coøn thô daïi/Ñaõ yeâu laøng mình thieát tha (Ngoâi laøng nhoû

Daãu sao thieân nhieân huøng vó cuûa nuùi röøng phía Baéc khoâng cuûa toâi).
coá ñònh haèng höõu maø luoân dòch chuyeån, thay ñoåi khoâng Vôùi Trònh Thò Thöù, ngoâi nhaø saøn khoâng chæ laø nôi ñeå ôû, maø

ngöøng. Nhaø thô laø keû nhaïy caûm vôùi caùi môùi, vôùi söï ñoåi thay ñoù coøn laø phaàn hoàn cuûa ngöôøi cha - ngöôøi noâng daân nhoïc
ít ngöôøi nhaän bieát ñöôïc. Nöôùc maét cuûa Phuøng Haûi Yeán khoùc nhaèn moät naéng, hai söông. Cha veà coõi vónh haèng, maùu, hoà

veà söï bieán thieân cuûa thôøi gian, hoài sinh vaø caùi cheát, böøng hoâi, boùng daùng cuûa cha coøn ôû laïi: Ngoâi nhaø saøn cuûa cha/Coøn
saùng vaø u toái qua ñænh Hoaøng Lieân, soâng Ñaø laø raát tieâu bieåu: haèn nguyeân nhoïc nhaèn thôøi trai treû/Töøng haøng coät vaãn coøn

Treân vaùch ñaù moät ngaøn boán traêm leû moät meùt/Em ñaõ khoùc khi öùa maùu/Baäc caàu thang öôùt ñaãm moà hoâi (Ngoâi nhaø saøn cuõ).
nhìn thaáy bôø beân kia/Hoa Ñoã Quyeân bung töøng chuøm treân Trong moãi ngoâi nhaø saøn ñeàu coù beáp löûa. Beáp löûa aáy laø nôi

cao/Ngaïo ngheã hôùp gioù trôøi Nôû hoøa vaøo maây/Xoøe tay oâm ñun naáu, nôi sum vaày quaàn tuï cuûa gia ñình. Beáp löûa nhoùm
Hoaøng Lieân ngaøn tuoåi (…) Em ñaõ oâm meï coå thuï chaùy khoâ/Maùu leân söï soáng ñôøi tieáp ñôøi. Beáp löûa laø nôi trao truyeàn vaên hoùa,

ñen baùm phuû trôøi nhöõng ngaøy raàn raät löûa/Nhöïa soáng troâi nhö trong thô cuûa Phuøng Thò Höông Ly: Beân beáp löûa
quaùnh ñaëc soâng Ñaø (Khoùc treân ñænh Hoaøng Lieân). vuoâng/Nghe aâm ba nuùi röøng/Ngaân leân trong cung baäc tính

Caùc daân toäc thieåu soá vuøng nuùi phía Baéc ñeàu soáng quaây taåu/Caâu haùt trôû veà muøa hoäi/Chò maëc aùo chaøm rung reng xaø

quaàn trong baûn laøng. Hoï coù theå soáng xen cö, coäng cö daân tích (Ngaøy xuaân beân beáp löûa).
toäc naøy vôùi daân toäc khaùc, hoaëc soáng rieâng bieät theo töøng toäc Gian beáp nhoû cuûa Vaân Du, taùc giaû theá heä 9X gôïi bao nieàm
ngöôøi duy nhaát. Caùc nöõ thi só sinh ra, lôùn leân töø ñaïi ngaøn vui. Chæ moät baùt chaùo ngoâ giaûn dò maø aám aùp, chöùa chan tình

khoâng ai rôøi boû khoâng gian thô ñaäm chaát vuøng mieàn naøy. meï: Gian beáp nhoû thanh cuûi vui tanh taùch/Chieác noài gang cöôøi
Theøn Höông coù loái nhìn vaø caùch ví von rieâng: Nhö chaøng ngaû nghieâng vung/Khi em coøn treân noâi say giaác/Baùt chaùo ngoâ

duõng só ñöùng canh gaùc cho caùnh ñoàng yeåu ñieäu/nuùi oâm vaøo ñöôïc meï khuaáy thôm löøng (Baùt chaùo ngoâ).
loõi trieäu trieäu caâu chuyeän ngaøn ngaøn theá heä cuûa moät vuøng Vôùi Haø Söông Thu, beáp löûa nhö ngöôøi baïn taâm giao chaát

queâ/thaám ñaãm vaøo mình nöôùc maét, moà hoâi vaø caû maùu xöông chöùa baàu taâm söï cuûa coâ gaùi choân vuøi tuoåi xuaân: Em côøi hoøn

oâng baø ñaõ ñoå/ñeå ñaát naøy coù teân (Tröôøng ca Giaác mô cuûa moät than ñoû/reân tay nhöõng boûng raùt/ Ngoaøi kiua laø aùnh traêng ngaäp
loaøi coû). nguïa maùi hieân/Em tìm tuoåi mình quanh beáp (Tröôùc muøa heïn).

Hoàn thô cuûa moãi taùc giaû laø keát tinh cuûa “trieäu trieäu caâu Ngöôøi daân toäc thieåu soá ôû vuøng nuùi cao luoân coù nhöõng vaät
chuyeän ngaøn ngaøn theá heä”. Hoï thaáu hieåu “ñeå ñaát naøy coù teân”, duïng ñan baèng maây, tre, nöùa raát ñoäc ñaùo. Vaân Du coù nhieàu

lôùp lôùp cha oâng ñaõ ñoå vaøo ñoù bao “nöôùc maét, moà hoâi vaø caû baøi thô moâ taû veà vaät duïng trong ngoâi nhaø cuûa ngöôøi daân toäc
maùu xöông”. Vaäy neân saùng taùc cuûa hoï gaén chaët vôùi laøng baûn, Nuøng. Trong maét taùc giaû treû naøy, chieác khung cöûi, coái ñaù,

nhaø saøn, beáp löûa, khung cöûi, bôø raøo ñaù. Ñeán caû nhöõng vaät coûm laøi, ñai löng, naûi chaøm, chieác ñòu… ñeàu trôû neân raát sinh
duïng nhoû beù thaân thuoäc nhö coái giaõ gaïo, con dao, coûm laøi ñoäng. Chuùng töïa nhöõng phuï kieän ñieåm xuyeát cho baøi thô